Honing

Ethiek

Kunnen bijen voelen? Ja, ze hebben een brein en zentraal zenuwstelsel. Ze vluchten voor pijn en gevaar en zoeken fijne ervaringen op. Alles wijst er dus op dat bijen gevoel hebben. Dat maakt het ethisch gezien belangrijk om bijen niet onnodig te laten lijden en ze met respect en zorg te behandelen. Bijen vertonen ook emoties en laten intelligent gedrag zien. Heb je een insectenkast in je tuin? Hoe leuk is het dan om het gedrag van de bijen te observeren? Wat denk jij? Zijn ze gevoelloos en hersenloos? Nee, zeker niet.

Inseminatie

Hoe wordt de koningin zwanger? Er zijn natuurlijk verschillende methodes, maar in de commerciele honing industrie is het het meest gebruikelijk om verschillende mannetjes dood te drukken en hun sperma af te nemen.

Koningin

De koning wordt vastgebonden zodat het sperma ingebracht kan worden. Vervolgens worden de vleugels van de koningin afgeknipt zodat zij niet weg kan vliegen en de kolonie niet kan vertrekken of zich kan delen. De kolonie zou nooit vertrekken zonder hun koningin. 
Ben je een hobby fokker? Dan kan je een koningin of volk kopen om een kolonie te starten (met of zonder vleugels). Als je het niet op kan komen halen is dat geen probleem. Deze dieren worden namelijk gewoon per post verzonden. Google maar eens op bijenkoningin kopen of bijenvolk kopen, dan vindt je het vanzelf. 

Doden van bijenvolken

Er zijn verschillende redenen om een heel volk uit te roeien. Wanneer de bijen bijvoorbeeld niet zachtaardig genoeg zijn (te agressief), of wanneer de winter nadert. Het is goedkoper om een heel volk te doden dan er voor te zorgen dat ze ‘s winters genoeg te eten hebben. Ergo, bye bye Maya! Hoe wordt zo’n kolonie gedood? Ook hier zijn weer verschillende ‘prachtige’ methodes voor. Bijvoorbeeld het afsluiten van een kast, er benzine overheen gooien en de fik erin, verdrinken in zeepwater, vergassen of verstikken in een vuilniszak die je in de zon legt zijn veelgebruikte methodes. Soms wordt niet de hele kolonie vernietigd, maar wordt de kolonie alleen uitgedund. Zelfs wanneer bijenhouders er niet voor kiezen om hun bijen te doden, sterven er toch een heel aantal door andere factoren zoals slechte isolatie, onvoldoende voedsel of parasieten. Slechte leefomstandigheden dus.

Wat is honing?

Honing is het voedsel van de bijen. Zij produceren honing door nectar te eten en door te slikken, dit vervolgens weer op te braken en dit proces meerdere malen te herhalen. Honing is dus in essentie bijen’kots’. 12 Werkbijen werken een heel leven lang om een theelepel honing te produceren. Wat eten de bijen dan als wij de honing afnemen en zij die dus niet kunnen eten? Zij krijgen een soort suiker siroop, dat veel minder voedzaam is dan honing. 

Wat is het gevaar voor bijen populaties?

Bijen krijgen dus niet de juiste voeding (honing), maar een suiker siroop, waar veel minder voedzame stoffen in zitten voor hen om gezond te kunnen zijn. Daarnaast worden bijen selectief gefokt en met grote getalen bij elkaar gehouden. Dit verhoogt het risico op ziektes erg sterk. De ziektes worden snel verspreid doordat bijen en kolonies regelmatig worden geruild en verscheept. Deze ziektes kunnen ook verspreiden naar de wilde bijen wanneer ze dezelfde bloemen bezoeken.

Milieu

Maar is het juist niet belangrijk om honing te eten om de bijenpopulatie te stimuleren. Hoe meer honing er gegeten wordt, hoe meer bijen er gefokt worden toch? Het gaat niet goed met de bij en elke bij extra is er een! Hm, maar helpt het fokken van bijen wel? Wereldwijd nemen de bij bijenpopulaties af, maar de afgelopen 50 jaar is de honingbij populatie met bijna 50% gestegen. In Nederland leven zo’n 350+ soorten bijen. Honingbijen zijn maar 1 soort. Doordat honingbijen hetzelfde voedsel eten als de andere bijen schaden zij de wilde populaties omdat zij direct met elkaar concurreren voor nectar en pollen. Er zijn momenteel veel projecten gaande om in een stadse omgeving je eigen kleine bijenkas te houden om de bijenpopulatie te stimuleren. Dit klinkt erg romantisch en milieuvriendelijk, maar dit zorgt juist voor extra druk op de wilde bijen. Er blijft dan nóg minder voedsel over voor hen om te eten. Voor een natuurlijk ecosysteem is het belangrijk dat er verschelende bestuivers zijn, omdat iedere bestuiver een voorkeur heeft voor een andere plant of bloem en een verscheidenheid aan bestuivers dus zorgt voor een verscheidenheid aan bloemen en planten. 

Bestuiving door honingbijen?

Honingbijen zijn super efficiënt in het verzamelen van pollen en deze terug te brengen naar de bijenkorf. Als consequentie daarvan dragen ze maar weinig pollen over aan de bloemen die ze bezoeken. Wilde bijen zijn veel effectievere bestuivers dan honing bijen. Wanneer er in een bepaald gebied veel honingbijen voorkomen kunnen zij er voor zorgen dat de wilde bijen uit het gebied verdreven worden, waardoor er veel minder planten bestoven worden. Een gebrek aan wilde bloemen is een van de factoren die ervoor zorgen dat het zo slecht gaat met de bijen (naast bijvoorbeeld het besproeien van gewassen met herbiciden en pesticiden). Experts van de Cambridge University zeggen dat de belangrijkste diersoort die verantwoordelijk is voor het verdwijnen van de wilde bijen en andere verstuivers, de honingbijen zijn. Honingbijen worden gefokt, gehouden en misbruikt net als andere vee dieren, zoals koeien en varkens. Het grote verschil is dat honingbijen zich kunnen verspreiden buiten een afgesloten gebied (zoals je dat dus met koeien en varkens ziet). Daardoor verstoren de honingbijen de wilde populaties bijen en overige bestuivers door hun eten af te nemen en de bestuiving te verslechteren waardoor er in de toekomst nóg minder voedsel is. Ook brengen ze ziektes over waardoor populaties achteruit gaan.

Wat gebeurt er wanneer we (onvoldoende) bestuivers hebben?

Bloemen en planten zijn afhankelijk van bestuiving. Wanneer er geen bestuivers zijn dan zullen zij ophouden te bestaan. Dat geldt ook voor ons eten. De meeste soorten groente en fruit die wij eten zijn afhankelijk van bestuiving. Wanneer het stuifmeel niet meer verspreid wordt dan zullen deze plantensoorten (en wij) uitsterven. Alleen granen lopen geen gevaar, aangezien granen bestoven worden door de wind.

Alternatieven en andere manieren om de bijen te helpen

Er zijn veel verschillende alternatieven voor honing. Denk bijvoorbeeld aan siropen en stropen. Maple siroop, agave siroop, rijst siroop. Wat onwijs leuk is om te doen, is om in het voorjaar paardenbloemen te verzamelen en zelf (of met je kinderen) paardenbloemen honing te maken. Dit is ongelofelijk lekker!

Hoe je dat doet vindt je op de website van Plantaardiger. Klik HIER voor het recept. 

Daarnaast kunnen we velden met wilde bloemen planten en onze buitenruimtes (tuinen, balkons en buitenmuren) gebruiken om verschillende biologische bij vriendelijke bloemen te planten.