Is vis gezond? Dat is een vraag die we ons veel afvragen. Moeten we vis eten en is vis gezond?
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: omega 3 is gezond. Het eten van vis is een middel om voldoende omega 3 binnen te krijgen, maar het is zeker niet de enige manier waarop we aan voldoende omega 3 kunnen komen.
Plantaardige bronnen van omega 3
Vissen maken zelf helemaal geen omega 3. Zij eten algen en daaruit halen zij omega 3. Omega 3 is een in vet oplosbare vitamine en vissen slaan deze vitamine op in hun eigen vetweefsel. Door vissen te eten, eten wij dus uiteindelijk de omega 3 die zij oorspronkelijk uit algen en zeewier gehaald hebben.
Er is gelukkig helemaal geen noodzaak om vis te eten, aangezien er voldoende plantaardige bronnen voor omega 3 zijn: lijnzaad (gebroken), Chia zaad, walnoten, zeewier en algenolie supplementen zijn uitstekende bronnen van omega 3. Een volwaardig plantaardig voedingspatroon voorziet voldoende in omega 3. Toch kan het voor veel mensen belangrijk zijn om een algen olie supplement te nemen. Dit komt omdat de verhouding omega 3 versus omega 6 (dat je bijvoorbeeld in zonnebloem olie vindt) belangrijk is voor een optimale gezondheid. Doordat de meeste mensen teveel omega 6 binnen krijgen kan het verstandig zijn een supplement te nemen.
Vissen rechten
Wanneer je jezelf de vraag stelt: is vis gezond, dan denk je wellicht niet meteen aan de rechten van vissen. Waar we bij andere dieren veel eerder nadenken over dierenrechten, zoals bij onze huisdieren, maar zelfs bij land (vee) dieren zoals koeien, kippen en varkens, wordt er bij vis nog bar weinig gerept over de rechten die zij zouden moeten hebben.
Waarom zijn vissen rechten belangrijk?
Vissen zijn intelligente dieren die sociale constructies en pijn kennen. Vissen hebben een centraal zenuwstelsel, pijn receptoren en neurotransmitters die er voor zorgen dat zij pijn ervaren. Het gevoel van vissen is zelfs zo sensitief dat zij de minste trilling in het water waar kunnen nemen, waardoor scholen van wel honderden vissen als een organisme kunnen bewegen. De wetenschap is er inmiddels zee overtuigend over uit dat vissen absoluut gevoel als pijn kunnen ervaren. Vissen proberen ook actief pijnlijke situaties te vermijden en leren van voorgaande ervaringen. Hebben zij in het verleden een situatie mee gemaakt die hun schade toebracht? Dan zullen ze zeker proberen niet nog eens in die situatie terecht te komen. Een belangrijke indicatie dat vissen pijn ervaren.
Nu we vastgesteld hebben dat vissen pijn ervaren is het belangrijk om te kijken naar de verschillende vangst en doding methodes en wat dat betekent voor de dieren.
Vissen worden over het algemeen gevangen door enorme sleepnetten of long lines. De visnetten kunnen wel zo hoog zijn als een kathedraal en bijna 100 meter breed. Wat betreft long lines worden er dagelijks zoveel long lines uit gegeooid dat je daarmee maar liefst 500x de heel aarde rond zou kunnen! Terug, naar de vissen rechten, want wanneer de vissen eenmaal gevangen zitten in de netten of aan de haken, worden zij langdurig door het water getrokken zonder dat ze een kant op kunnen. Soms komen roofvissen ze al van de lijn af bijten of raken ze verstrikt met de kieuwen in de netten. Deze netten en long lines vangen de vissen en wanneer zij naar de oppervlakte gehaald worden kunnen zij enorme druk ervaren doordat ze tegen elkaar aan beklemd komen te zitten, of ook door decompressie verschijnselen, afhankelijk van de diepte waarop de vissen gevangen worden (soms zijn de decompressie verschijnselen zelfs zo erg dat ingewanden er via de bek uit komen).
Dodingsmethodes zijn onder andere verstikking, strippen, verstikking samen met strippen, of op ijs leggen.
Verstikken
Wanneer vissen verstikt worden dan duurt het bij haringen tot wel een half uur voor zij sterven, bij kabeljauw kan dat oplopen tot een uur. Tongen en schollen doen er nog langer over om te sterven.
Strippen
Wanneer vissen gestript worden dan betekent dat dat een vis levend en wel open gesneden wordt om de organen en het bloed te verwijderen. Verschillende vissoorten kunne na het strippen nog wel 10 tot 50 minuten in leven blijven.
Verstikken en strippen
Dit is zoals gezegd een combinatie van bovenstaande. Eerst worden vissen dan verstikt doordat ze al langere tijd uit zee gehaald zijn, maar nog niet dood zijn. Vervolgens worden ze alsnog gestript, levend en wel.
Op ijs leggen
Dit is een dodingsmethode die regelmatig op Nederlandse schepen gebruikt wordt. Vissen worden dan op een bak ijs gelegd. Dit verkort het lijdensproces maar beperkt.
Afhankelijk van de vissoort en de dodingsmethode kan het 10 minuten tot wel 4 uur duren voordat vissen sterven.
Er bestaan ook nog andere dodingsmethodes zoals de neksnede bij paling, waarbij een snee achter de kop gemaakt wordt, waardoor het ruggenmerg doorgesneden wordt. Of het doorkruipen in een zoutbad. Dit wordt eveneens gebruikt bij palingen en is extreem pijnlijk voor de vis. Het heeft als doel om de huid te ontslijmen. Palingen doen er 30 minuten over om te sterven in een zoutbad.
Schadelijke stoffen in vis
Een andere vraag die we onszelf dienen te stellen wanneer we de vraag “Is vis gezond?” beantwoorden, is óf en zo ja, welke schadelijke stoffen zich er in vis bevinden.
Omdat de oceanen sterk vervuild zijn, zijn vissen dat ook. Hoe hoger de vis in de voedselketen staat, hoe meer schadelijke stoffen de vis opgenomen heeft in zijn weefsel. Dat geldt dus voornamelijk voor roofdieren zoals bijvoorbeeld zalm, tonijn, makreel en haai.
Schadelijke stoffen die in vissen gevonden worden zijn: PCB’s, dioxines en zware metalen zoals kwik en lood.
Visolie supplementen
Visolie supplementen zijn een multi-billion dollar industrie geworden omdat de gedachte was dat de omega 3 in vis onze gezondheid zou beschermen. Maar doen visolie supplementen dat ook?
Het antwoord daarop is nee! Uit een grootschalige meta studie blijkt dat visolie supplementen geen gezondheidsbevorderende effecten hebben.
Wist je dat er voor de productie van 1 visolie supplement wel 30 sardientjes uitgeperst moeten worden?
Milieu effect
Overbevissing
De huidige visserij is rampzalig voor het milieu. Naar schatting is maar liefst 90% van de zee leeg gevist en we zijn hard op weg om de komende 10% te halen voor 2048. De zeeën zijn het nieuwe wilde westen waar grote bedrijven bijna ongecontroleerd vis uit zee kunnen halen om winst te maken. Eenmaal aan land worden quota geteld (maar ook dat niet overal ter wereld), maar wie controleert wat er op zee gebeurd? Verhalen van vissers laten zien dat er ongegeneerd en ongecontroleerd milieumisdaden begaan kunnen worden.
Bijvangst
Bij de tropische garnalen visserij kan de bijvangst wel 96% zijn! De gemiddelde bijvangst wereldwijd is echter zo’n 40%. Dat betekent dat bijna de helft van wat er gevangen wordt, niet de soort is die bedoeld was om te vangen. Tot slot is het ook nog zo dat de vangstquota (waar dus praktisch gezien al weinig controle op kan zijn) ook nog eens niet in lijn liggen met de wetenschappelijke cijfers die afgegeven worden.
Plastic
Wist je dat 46% van het plastic in de oceaan afkomstig is van achtergelaten visnetten? Dan hebben we het nog niet over al het andere achtergelaten vissersgerei. Dat staat niet in verhouding tot al het andere plastic dat in de oceaan komt. Rietjes maken bijvoorbeeld maar 0.03% van het plastic uit.
Klimaatverandering
De zee is ook erg belangrijk om klimaat verandering tegen te gaan. De oceaan slaat 50 keer zoveel CO2 op als de atmosfeer en 20 keer meer dan planten op het vasteland. De oceaan verzuurt echter in rap tempo. Doordat er meer koolstofdioxide (CO2) in de atmosfeer komt verzuurt de oceaan. Dat wil zeggen dat de ph-waarde van het zeewater steeds lager komt te liggen met als gevolg een flinke afname van bio diversiteit.
Datzelfde geldt voor de opwarming van de oceaan. Door een verhoogde uitstoot van broeikasgassen, stijgt de watertemperatuur en komen eco systemen in gevaar.
Wat kan jij doen?
Zoals gezegd was de vraag in dit blog: “Is vis gezond?” Het antwoord daarop is dat omega 3 gezond is en vis alleen een middel om omega 3 binnen te krijgen. Wanneer er zoveel prachtige plantaardige bronnen beschikbaar zijn om omega 3 binnen te krijgen, waarom dan nog onnodig de zee leeg vissen? Wanneer de zee leeg is sterft zij. Mensen kunnen niet leven op een aarde met een dode oceaan. Dat is dan ook de reden waarom vis per definitie niet gezond is. Vis is vervuilt met schadelijke stoffen, maar niet alleen dat. Het consummeren van vis bedreigt ook nog eens ernstig onze leefomgeving.
Wat betreft smaakbeleving komen er net als voor vlees ook voor vis steeds meer fijne visopvolgers op de markt. Deze zijn zeker een stuk milieu vriendelijker!
Vandaag (24 maart 2021) is de documentaire Seaspiracy online gekomen op Netflix. Ik ga hem vanavond kijken. Kijk je mee?
Wil jij graag (meer) volwaardig plantaardig eten? In dit blog help ik je op weg met 5 simpele stappen!
Trackbacks/Pingbacks